Το «σύνδρομο του βραστού βατράχου» αναφέρεται σε έναν βάτραχο, ο οποίος ξόδεψε όλη την ενέργεια του, προσπαθώντας να προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες συνθήκες που βίωνε. Όταν όμως έφτασε η κρίσιμη στιγμή, δεν μπόρεσε να σώσει τη ζωή του…
«Ο βάτραχος που σπατάλησε όλη την ενέργεια του»
Το πείραμα με τον βάτραχο
Αυτό το πείραμα βασίζεται σε ένα φυσικό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο:
«Εάν ο ρυθμός θέρμανσης του νερού είναι 0,02 βαθμούς Κελσίου ανά λεπτό, ο βάτραχος θα παραμείνει ακίνητος και θα πεθάνει μόλις ζεσταθεί πολύ. Οποιαδήποτε άλλη ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτή, θα κάνει τον βάτραχο να πηδήξει έξω και να το σκάσει…»
Επομένως, όπως ακριβώς εξήγησε ο Olivier Clerc, εάν βάλετε έναν βάτραχο σε μια κατσαρόλα με νερό, το οποίο θα αρχίσετε να θερμαίνετε σιγά – σιγά, ο βάτραχος σταδιακά προσαρμόζει τη θερμοκρασία του σώματός του με αυτή του νερού.
Μόλις το νερό αρχίσει να βράζει, ο βάτραχος δεν θα μπορεί πλέον να προσαρμόσει τη θερμοκρασία του και θα προσπαθήσει να πηδήξει έξω από την κατσαρόλα. Αλλά δυστυχώς, σε αυτό το σημείο είναι αδύνατο να το σκάσει. Επειδή έχει ήδη σπαταλήσει όλη την ενέργεια του, προσαρμόζοντας τη θερμοκρασία του και πλέον δεν έχει τη δύναμη να αποδράσει.
Κατά συνέπεια, ο βάτραχος βράζει μέχρι που πεθαίνει και δεν έχει τη δύναμη να πηδήξει έξω από την κατσαρόλα για να σωθεί. Και αυτό δημιουργεί το εξής ερώτημα…
Τι ήταν αυτό που σκότωσε το βάτραχο;
Ήταν το βραστό νερό ή η ανικανότητα του να αποφασίσει ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για να πηδήξει έξω από το νερό;
Εάν ο βάτραχος είχε βυθιστεί σε μια κατσαρόλα με νερό στους 50 βαθμούς Κελσίου, θα πηδούσε απευθείας έξω από την κατσαρόλα για να σωθεί. Στη παραπάνω περίπτωση, όση ώρα προσπαθούσε να ανεχτεί τη σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας, δεν συνειδητοποίησε ότι θα μπορούσε και θα έπρεπε να είχε πηδήξει έξω από το νερό.
Συναισθηματική κόπωση
Σύμφωνα με το παραπάνω παράδειγμα – πείραμα, και εμείς οι άνθρωποι πέφτουμε στην παγίδα με το σύνδρομο του βραστού βατράχου. Ο βάτραχος προσπάθησε να προσαρμόσει τη θερμοκρασία του στις εκάστοτε συνθήκες. Το ίδιο ακριβώς κάνουμε και εμείς πολλές φορές στη ζωή μας.
Προσπαθούμε να προσαρμοστούμε σε καταστάσεις, που κανονικά θα έπρεπε να φύγουμε τελείως από αυτές. Όταν πλέον παίρνουμε αυτή την απόφαση, δεν μπορούμε να αντιδράσουμε. Την εξάντληση της ενέργειας του βατράχου μπορούμε να την παρομοιάσουμε με τη δική μας συναισθηματική κόπωση.
Όταν μια κατάσταση στη ζωή μας επιδεινώνετε αργά και σταθερά, αγνοούμε την κατάσταση, με αποτέλεσμα να μην αντιδρούμε στη λάθος κατάσταση
Αρνούμαστε να αλλάξουμε την κατάσταση και επιμένουμε να προσαρμοζόμαστε όπως ακριβώς ο βάτραχος στο καυτό νερό. Σίγουρο ο άνθρωπος πρέπει να προσαρμόζεται σε διάφορες συνθήκες και καταστάσεις. Όμως πρέπει να αναλογιστεί σε ποιες καταστάσεις πρέπει να προσαρμοστεί και σε ποιες όχι, διότι μπορεί να είναι επικίνδυνες και να του δημιουργήσουν τεράστια συναισθηματική κόπωση.
Τοξικότητα
Εάν λοιπόν πετούσαν τον βάτραχο κατευθείαν μέσα στο βραστό νερό, τότε αυτός θα πηδούσε αμέσως προς τα έξω. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και ο άνθρωπος θα αντιδρούσε αμέσως, για να αποτάξει από πάνω του την τοξική κατάσταση που βιώνει.
Πρέπει να μάθουμε πότε πρέπει να λέμε «φτάνει», ώστε να προστατεύσουμε την ψυχική και σωματική μας υγεία, την ευεξία και την αξιοπρέπεια μας
Παραδείγματα στην καθημερινότητα μας υπάρχουν αρκετά. Ξεκινώντας από τον χώρο εργασίας μας. Όπου ο ανώτερος σου μπορεί να σου αναθέτει όλο και περισσότερες ευθύνες. Στην αρχή μπορεί να νιώθεις ικανοποίηση για την εμπιστοσύνη που σου έχει, άλλα μετά οι ευθύνες να γίνονται όλο περισσότερες, χωρίς κάποια επιπρόσθετη ανταμοιβή. Το αποτέλεσμα είναι, χωρίς να το καταλάβεις, να μη μπορείς να αντιδράσεις.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί στην σχέση με τον/την σύντροφό σου. Σταδιακά να έχει περισσότερες απαιτήσεις και να σου βάζει περισσότερους περιορισμούς. Με αποτέλεσμα να είσαι σε μια σχέση γεμάτη τοξικότητα, χωρίς να το αντιληφθείς.
Τέλος, να πούμε πως το «σύνδρομο του βραστού βατράχου» μπορεί επίσης να εντοπισθεί και ως φαινόμενο μιας ολόκληρης κοινωνίας. Αλλά αυτό… είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα προς συζήτηση!